Animatie in het onderwijs

Educatieve animaties zijn doorgaans zeer succesvol. Je kunt er op een eenvoudige manier complexe leerstof mee uitleggen. Door het gebruik van aantrekkelijke beelden en heldere teksten houd je de aandacht van de leerling of student bij de leerstof. Zo wordt die leerstof beter begrepen en onthouden. Belangrijk daarbij is wel, dat de inzet van animatie video niet op zichzelf staat maar dat de inzet van animatie altijd verbonden blijft met activiteiten in het leerproces. Zoals:

• het activeren van voorkennis;
• het activeren van kennisverwerving;
• het effectueren van kennisverwerking;
• het productief maken van die kennisverwerking;
• en reflectie: wat heeft die kennis eigenlijk opgeleverd?

Kortom: ‘even’ een educatieve animatie maken voor het onderwijs heeft geen zin als je niet weet wat je ermee wilt of kunt. Iets, wat trouwens geldt voor de meeste zaken als je een animatie wilt laten maken. Bedenk dus vooraf goed wat je voor ogen hebt met je educatieve animatie en zorg ervoor zo’n animatie een zinnige aanvulling is op de leerstof.

Feit blijft, dat educatieve video’s lesstof tot leven laten komen. Want 2D animaties binnen het onderwijs hebben veel aantrekkelijke kanten. Niet in de laatste plaats vanwege hun functionaliteit. Uitleg video’s in het onderwijs hebben doorgaans:

• een cosmetische functie: ze vergroten de aantrekkelijkheid van de lesstof;
• een attendeer functie: ze vangen de aandacht van leerlingen en studenten;
• een motivatiefunctie: ze zetten leerlingen en studenten aan tot handelen;
• een presentatie functie: ze illustreren een gemaakte presentatie;
• een uitleg functie: ze verduidelijken die presentatie.

Overweeg je uitleganimaties te laten maken, blijf dan wel bij de les. Uit studies blijkt namelijk dat het gebruik van educatieve animaties de beoogde leerresultaten niet altijd verbeteren.

Enkel voor animaties waarin motorische handelingen te zien zijn, geldt dat er duidelijk verbetering valt waar te nemen. Momenteel wordt onderzocht of animaties waarin geen handelingen te zien zijn – zoals bij taal of rekenen – verbeterd kunnen worden door er motorische actie – bewegingen die kinderen kunnen volgen – aan toe te voegen. De eerste bevindingen zijn positief. Ook wordt onderzoek gedaan naar de relatie tussen animaties en hoofdrekenen. Er is namelijk interactie tussen animaties en bewegingen aan de ene kant en hoofdrekenen aan de andere kant. Leerlingen worden bijvoorbeeld beter in optellen als ze naar rechts en naar boven bewegen (in vergelijking tot naar links en beneden). Haalt je dochter of zoon door het zien van een educatieve animaties daarmee een tien voor hoofdrekenen? Nee. Maar het verhoogt de kans!

Ook een ander soort van uitleg animaties heeft zijn weg binnen het onderwijs meer dan gevonden hebben. Zo worden videoanimaties meer en meer ingezet voor overtuigende werving en selectie. Bij het huidige tekort aan leraren zien steeds meer hogescholen en universiteiten het middel als een uitstekend medium om succesvol studenten te werven. De huidige techniek maakt het zelfs mogelijk dat ook nog eens gepersonaliseerd te doen. Zo worden toekomstige studenten persoonlijk en op een aantrekkelijke manier aangesproken en gemotiveerd om de studierichting te kiezen die bij ze past.

Voor vrijwel alle animaties geldt, dat ze ‘op zichzelf’ vrij weinig ‘doen’. De inzet van een (zelfs gepersonaliseerde) video boodschap heeft de meeste kans van slagen als zij goed is ingebed in een bredere (wervings-)campagne als online marketing in het onderwijs. Denk bijvoorbeeld aan een infographic in combinatie met een animatie. Dit lijkt een open deur, maar wat wij zien, is dat er met veel door ons geproduceerde filmpjes na het maakproces niet veel meer gebeurd dan het plaatsen op de website. Zonde van de moeite en het geld, dus. Ontwikkel een wervende animatie altijd vanuit een plan. Een zeer belangrijk element van uitleg animaties is dan ook de zogenoemde ‘call to action’ (CTA). Waar kunnen aankomende leerlingen of studenten terecht met verdere vragen over hun opleiding? Is dat op intranet? Kunnen ze iemand bellen? Of zijn er andere middelen of plaatsen beschikbaar om die informatie te verkrijgen?       

Zeker bij de inzet van wervingsvideo’s binnen onderwijs online, zijn tijdstip en plaats van aanbieden van groot belang. Leerlingen en studenten moeten immers de kans krijgen zich tijdig in te schrijven voor hun (vervolg)opleiding. Bijvoorbeeld voor de grote vakantie, dus. Of juist op een ander strategisch moment binnen het curriculum. Bedenk ook waar je (en daarmee ‘hoe’) je aankomende studenten in contact brengt met je video. Is dat ‘slechts’ op de website van je hogeschool of universiteit? Of zijn er andere mogelijkheden te bedenken, zoals plaatsing op de websites van bedrijven en instellingen die profiteren van het vernieuwde aanbod van studenten?

De inzet van animaties biedt enorme kansen voor en binnen het middelbaar onderwijs, hbo en de universiteit. Maar laat ze bij voorkeur niet op zichzelf staan. Zorg altijd voor inbedding in je lesprogramma of wervingscampagne, bedenk mogelijkheden voor strategische timing en plaatsing en zorg ervoor dat je doelgroep duidelijk weet waar je terecht kunt voor meer informatie over het desbetreffende leer-onderwerp of de te kiezen studierichting. Doe je dit, dan heb je alle kans van slagen!